Το «Ινστιτούτο Δίκαιης Μετάβασης Ελλάδας (JTIG)» (jtig.org) συνεχίζει με έμπρακτο τρόπο τον καταστατικό του σκοπό για την υποστήριξη της προσπάθειας των πληττόμενων περιοχών, προς τον αναπτυξιακό μετασχηματισμό κατά την περίοδο της μεταλιγνιτικής μετάβασης.
Στην πρόσφατη πρόσκληση του προγράμματος HORIZON EUROPE, με ημερομηνία λήξης υποβολής προτάσεων στις 20/09/2023, Το ΙΔΜΕΛ/JTIG συμμετείχε μαζί με άλλους 16 εταίρους από 7 χώρες, της Ευρώπης και του Ηνωμένου Βασιλείου, στην έγκαιρη υποβολή αίτησης υπαγωγής.
Η πρόταση υποβλήθηκε στην πρόσκληση HORIZON-MISS-2023-SOIL-01, η οποία αφορά στην ανάπτυξη προτάσεων και λύσεων για «ανθεκτικά εδάφη για ένα βιώσιμο μέλλον».
Τα εδάφη του πλανήτη μας είναι ένας εύθραυστος αλλά και πεπερασμένος πόρος, πάνω στον οποίο κυριολεκτικά διαμορφώνεται η κοινή μας βάση για τη διαβίωσή μας.
Παρέχει τις απαραίτητες υπηρεσίες οικοσυστήματος και από τις 4 ομάδες:
- Υπηρεσίες Τροφοδοσίας, π.χ. τροφή, νερό, καύσιμα κλπ,
- Υπηρεσίες Υποστήριξης, π.χ. μέσω της ανακύκλωσης του νερού και των θρεπτικών συστατικών,
- Υπηρεσίες Ρύθμισης, π.χ. μέσω της δέσμευσης άνθρακα, ρύθμιση επιφανειακής απορροής κλπ και
- Υπηρεσίες Πολιτισμού, π.χ. πλατφόρμα για ψυχαγωγικές δραστηριότητες, αποθήκευση πολιτιστικής κληρονομιάς κλπ.
Τα εδάφη λοιπόν διαδραματίζουν έναν ρόλο ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, την κατεύθυνση της ανθεκτικότητας (π.χ. με τη ρύθμιση της ροής του νερού) και την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ2 για παροχή τροφής, ΣΒΑ6 για παροχή καθαρού νερού κο.κ.).
Παρόλα αυτά, ενώ απαιτούνται περισσότερα από 1.000 χρόνια για να παραχθούν λίγα εκατοστά χώματος και εδάφους, η υποβάθμισή του, π.χ. από διάβρωση υδάτων, μπορεί να πραγματοποιηθεί μόλις σε ένα φαινόμενο ισχυρής βροχόπτωσης εντός μιας ημέρας.
Στην Ε.Ε,. περισσότερα από το 60% των εδαφών επηρεάζονται από μία ή περισσότερες διαδικασίες υποβάθμισης εδαφών, ανάμεσα στις οποίες όλες οι μορφές διαβρώσεων, επιμολύνσεις, περίσσεια θρεπτικών ουσιών, συμπύκνωση, αλάτωση, απώλεια βιοποικιλότητας και οργανικού άνθρακα.
Οι διασυνδέσεις μεταξύ του εδάφους και της στρατηγικής πολιτικής και των χωρικών στόχων δεν είναι ακόμη αρκετά ξεκάθαρες, συνεπώς τα εδάφη δεν λαμβάνουν ακόμη την απαραίτητη προσοχή που τους αρμόζει στον χωρικό σχεδιασμό.
Το έργο στοχεύει στη βελτίωση της υγείας του εδάφους, σε μία πιο ισορροπημένη και βιώσιμη χρήση της γης και να αυξήσει την ανθεκτικότητα των αστικών και αγροτικών οικοσυστημάτων με το να θέσει το «έδαφος» στο κέντρο του χωρικού σχεδιασμού και της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.
Στο πλαίσιο του έργου, θα αναπτυχθούν και θα συν-διαμορφωθούν από τους εταίρους μέθοδοι, μοντέλα, εργαλεία, δεδομένα και παραδείγματα καλών πρακτικών με 3 ευρωπαϊκές πιλοτικές τοποθεσίες να ορίζονται και να διαμορφώνουν το πρότυπο των υγιών εδαφών και της μηδενικής χρήσης γης στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν.
